N434 Corbulotunnel

Een belang­rijk deel van de N434, tus­sen de A4 bij Lei­den en de A44 bij Was­se­naar, is de Cor­bu­lo­tun­nel. Bij de plan­vor­ming was de gro­te vraag: hoe kun­nen we de weg aan­leg­gen zon­der veel in te grij­pen in de hui­di­ge omge­ving. Dit is gro­ten­deels gelukt door de weg als een ver­diep­te lig­ging en in een tun­nel aan te leg­gen, en de knoop­pun­ten slim te ontwerpen.

Gaia de tunnelboormachine

De tun­nel is gemaakt met behulp van een tun­nel­boor­ma­chi­ne (TBM). Vol­gens goed gebruik wordt een tun­nel­boor­ma­chi­ne voor­dat zij aan haar reis begint, geze­gend. Dit gebeurt door een pries­ter, onder toe­ziend oog van een bescherm­hei­li­ge: de hei­li­ge Bar­ba­ra. De TBM krijgt tij­dens deze cere­mo­nie ook een naam. De TBM van de Rijn­land­Rou­te heet Gaia, een naam die is bedacht door school­kin­de­ren uit de regio en bete­kent Moe­der Aarde.

De TBM is spe­ci­aal ont­wor­pen voor de Rijn­land­Rou­te en heeft een dia­me­ter van bij­na 11 meter. De TBM is 100 meter lang en is een lang­zaam voort­be­we­gen­de fabriek, die de grond weg­graaft en tege­lij­ker­tijd de tun­nel­buis bouwt. De TBM bestaat uit een boor­schild met een graaf- en werk­ka­mer. Ach­ter het boor­schild zijn er vier volg­wa­gens met de bestu­rings­ca­bi­ne en alle elek­tri­sche en hydrau­li­sche instal­la­ties. Op de kop van het boor­schild, aan de voor­kant, bevindt zich het graaf­wiel. Hier­mee schraapt de tun­nel­boor­ma­chi­ne steeds laag­jes grond weg. De tun­nel­buis bestaat uit beton­nen rin­gen. Elke ring bestaat uit zeven seg­men­ten. Voor de twee tun­nel­bui­zen zijn 2240 rin­gen gebruikt, in totaal zijn er dus 15.680 beton­nen seg­men­ten verwerkt.

Inmid­dels heeft Gaia op zo’n 30 meter diep­te onder de grond bij Voor­scho­ten twee tun­nel­bui­zen (voor iede­re rij­rich­ting één) geboord. Elke tun­nel­buis is 2250 meter lang en heeft twee rijstroken.

De onder­grond­se reis van Gaia

In augus­tus 2019 is Gaia gestart met haar onder­grond­se reis. Ze begon met het boren van de eer­ste tun­nel­buis in de start­schacht bij de A4 vlak­bij recre­a­tie­ge­bied Vliet­land. Zes maan­den later kwam Gaia in de ont­vang­schacht, vlak­bij de A44, weer boven de grond. Daar is Gaia uit elkaar gehaald en ver­voerd naar de start­schacht. De volg­wa­gens reden terug naar het begin­punt en het graaf­wiel werd via een spe­ci­aal trans­port over de weg ver­voerd, om ver­vol­gens weer opge­bouwd te wor­den voor het boren van de twee­de tun­nel­buis. In mei 2020 is Gaia gestart met het boren van de twee­de tun­nel­buis. Na 3,5 maand kwam Gaia alweer boven de grond bij de ont­vangst­schacht en was ook de twee­de tun­nel­buis klaar. Van­af dat moment kon er wor­den gestart met de inrich­ting en de voor­be­rei­din­gen voor het plaat­sen van de tun­nel­tech­ni­sche installaties.

Gaia, de tun­nel­boor­ma­chi­ne, is gestart in de start­schacht bij de A4 vlak­bij recre­a­tie­ge­bied Vliet­land. Ten wes­ten van de spoor­lijn Den Haag-Lei­den kwam de tun­nel­boor­ma­chi­ne boven, daar gaat de tun­nel over naar een ver­diep­te lig­ging vlak­bij de woon­wijk Ste­vens­hof. Tij­dens de onder­grond­se reis van Gaia boor­de ze onder ver­schil­len­de monu­men­ta­le pan­den, sport­vel­den en de spoor­lijn door. Klik op de ico­nen in de kaart om hier meer over te lezen.

Vei­lig­heid en risico’s

Het boren van een tun­nel is met veel vei­lig­heids­ei­sen omkleed. Natuur­lijk voor de men­sen die onder­gronds aan het werk zijn, maar zeker ook voor de omge­ving. Zo wer­den alle gebou­wen die op of nabij het werk­ge­bied van de tun­nel staan, tij­dens pas­sa­ge van de tun­nel­boor­ma­chi­ne in de gaten gehou­den en wer­den even­tu­e­le ver­vor­min­gen direct gesig­na­leerd met auto­ma­ti­sche land­meet­ap­pa­ra­tuur, 24 uur per dag, 7 dagen per week.

Onder kri­ti­sche pas­sa­ges, zoals bebou­wing, wegen, sport­vel­den, spoor­lijn en hoog­span­nings­mas­ten was een uit­ge­brei­de­re moni­to­ring en zijn de des­kun­di­gen die de meet­ge­ge­vens uit­le­zen, extra alert. Ook de tun­nel zelf werd aan tests onder­wor­pen. De tun­nel­seg­men­ten die zijn gebruikt, heb­ben een zeer stren­ge brand­test goed doorstaan.

Bewe­zen tech­niek, maar ook innovatie

Tij­dens de aan­leg van de tun­nel­bui­zen is al reke­ning gehou­den met alle tech­ni­sche sys­te­men die nodig zijn om de tun­nel vei­lig te kun­nen gebrui­ken. Net als bij de bouw van de tun­nel zelf, kie­zen de pro­vin­cie Zuid-Hol­land en de aan­ne­mer Comol5 voor bewe­zen tech­niek. Maar de manier waar­op is uniek. De tun­nel met alle bij­be­ho­ren­de tech­niek is in één 3D-sys­teem ont­wor­pen. De instal­la­ties en de bestu­rings­ap­pa­ra­tuur zijn in de fabriek in diver­se con­tai­ners van tevo­ren al gemon­teerd en getest. Ver­vol­gens zijn de con­tai­ners met de instal­la­ties naar de bouw­plaats getrans­por­teerd en in het dienst­ge­bouw geplaatst. Stek­kers erin en (bij­na) klaar. Voor inge­bruik­na­me vin­den er name­lijk nog uit­ge­brei­de tes­ten en oefe­nin­gen plaast met alle hulp­dien­sten. Met deze geïn­te­greer­de aan­pak beperkt Comol5 de tota­le aan­leg­tijd, de bouw­hin­der en de risico’s.

Dwars­ver­bin­din­gen

Een tun­nel is anders dan een gewo­ne weg. Er gebeu­ren niet meer of min­der onge­luk­ken dan op een weg die op maai­veld­ni­veau ligt, maar als er iets gebeurt, kun­nen de gevol­gen wel gro­ter zijn. Daar­om zijn er van­uit de tun­nel­wet­ge­ving stren­ge eisen gesteld aan de vei­lig­heid van een tun­nel. Eén van die eisen is dat er vol­doen­de en goe­de vlucht­we­gen zijn voor het geval er cala­mi­tei­ten optre­den. In de Cor­bu­lo­tun­nel zijn om die reden om de 250 meter dwars­ver­bin­din­gen tus­sen de 2 tun­nel­bui­zen gemaakt, die als vlucht­rou­te kun­nen die­nen van de ene naar de ande­re tunnelbuis.