Van een vrouw op de bouwplaats kijkt tegenwoordig niemand op. Maar een groep van acht vrouwen in hun fel oranje veiligheidskleding en helmen – naambadge voorop – doet wel wat hoofden draaien. Allemaal werken ze voor een van de bedrijven in Comol5, de aannemerscombinatie die bouwt aan de RijnlandRoute tussen Katwijk en de A4. Ze zijn ontwerper, site engineer, werkvoorbereider, ontwerpleider, uitvoerder en veiligheidsdeskundige en zijn belangrijke schakels in dit mega-project. De grootste gemene delers? Hun passie, hun trots en de grote voldoening als het uitpakt zoals ze het bedacht hadden.

“Kijk”, wijst site engineer Audrey naar het enorme apparaat dat in de tweeëneenhalve kilometer lange boortunnel staat opgesteld. “Hier wordt de grond tussen de beide tunnelbuizen bevroren en zodra het stabiliteit heeft, kan er een dwarsverbinding worden uitgeboord.” Uitvoerder Shikal en werkvoorbereider Robin luisteren aandachtig. Zij werken aan een ander gedeelte van de RijnlandRoute, die met wegverbredingen, bruggen, fly-overs, eco-passages, verdiept gelegen wegdelen, knooppunten, afritten en als pièce de résistance deze twee tunnelbuizen “een droom is die uitkomt”, zoals geotechnisch adviseur Carolina zegt.

Vrouw in een mannenwereld

Het unanieme antwoord op de vraag of het op de bouwplaats uitmaakt of je man of vrouw bent: nee. Toch is het niet helemaal een non-issue. Virginie, veiligheidsdeskundige: “Veiligheid is essentieel, daarover is iedereen het eens. Je moet aan het begin van het project je positie bepalen, en dan moet iedereen in dezelfde richting vooruit gaan. En bij verschillen van inzicht kun je prima een goed gesprek voeren.” Site engineer Andrea denkt dat het ook met leeftijd te maken heeft: “Als jonkie moet je jezelf sowieso eerst bewijzen. Er zijn ook steeds meer jonge werkvoorbereiders en uitvoerders die zijn opgegroeid in deze tijd. Die hebben er helemaal geen moeite mee om samen te werken met een vrouw.” Net als de andere vrouwen, ziet werkvoorbereider Ada dat vrouw-zijn in een mannenwereld ook voordelen heeft: “Vrouwen denken en communiceren anders dan mannen, dat komt het team ten goede. Er komen creatieve ideeën uit en het gaat allemaal wat rustiger. Natuurlijk moet je wel bewijzen dat je kennis en initiatief hebt, maar dan gaan de mannen voor je door het vuur.”

Passie voor tunnels, bruggen en sluizen

Bij sommigen zat het er al vroeg in, bij anderen kwam het wat later. Ergens in hun leven zijn deze vrouwen in de greep geraakt van de bouw. In de zandbak op de kleuterschool, door een metselende opa, op een studiereis naar afzinktunnels en boortunnels, of langzaam maar zeker via een heel andere studie. Carolina heeft zelfs “een passie voor tunnels” en voor Andrea was haar interesse in bruggen en sluizen een reden om een studie civiele techniek te beginnen.

Wendy, verantwoordelijk voor de elektrotechnische installaties in de tunnel, met meer dan dertig jaar ervaring onder de bouwhelm, gaat zeker haar pensioen halen in de bouw: “Het is een leuk wereldje. Er is grote saamhorigheid, je werkt met heel veel verschillende mensen en je doet unieke projecten met veel facetten. Ik word er gewoon blij van!”. De veelzijdigheid en afwisseling in het werk is iets dat iedereen noemt. Ada: “Je nieuwsgierigheid wordt continu geprikkeld. Je komt steeds nieuwe dingen tegen.” Dat vindt ook Virginie: “Het is intensief werk, maar geen routine, en je ziet alle fasen van het project voorbij komen.” Ook de tastbaarheid van het resultaat is iets dat veel voldoening geeft. Zoals Carolina zegt: “We maken ontwerpen die de omgeving mooi, veilig en bereikbaar maken, waarbij we rekening houden met de grote maatschappelijk opgaven”. “Het zijn de bruggen en wegen die letterlijk een verbinding maken”, vult Robin aan. Andrea werd heel gelukkig toen ze een ontwerp mocht maken voor een ondersteuningsconstructie om heipalen te kunnen slaan in de Meerburgerwatering: “Die afrit van de snelweg is nu een beetje van mij.”

Techniek heeft de toekomst

Van de 500.000 mensen die in de bouw & infra werken in Nederland, is ongeveer 10% vrouw. Dit percentage is in de afgelopen jaren aanzienlijk gegroeid, niet alleen op de kantoren, maar ook op de bouwplaats. Toch pleiten de vrouwen voor nog meer diversiteit op het werk. “Verschillende mensen, achtergronden, ervaringen en disciplines in een team zijn heel waardevol”, zegt Robin. “Je hebt iedereen nodig, op alle gebieden en alle niveaus, van communicatie tot heel technisch.” Audrey vindt dat vrouwen zich niet moeten laten afschrikken door techniek en de bouw: ”Technische beroepen zijn heel belangrijk voor de samenleving. Communicatie is essentieel, omdat je het echt samen in een team doet. En je moet je verantwoordelijk voelen voor de mensen die jouw plannen uitvoeren.”

Ook denken de vrouwen dat het goed is om te laten zien wat er allemaal mogelijk is in de bouw, en dat er meer functies zijn dan alleen ‘architect’ en ‘bouwvakker’. Wendy vindt dat meiden gewoon eens moeten komen kijken: “Toen ik de eerste keer op de bouwplaats van de RijnlandRoute kwam, wist ik niet wat ik zag. Daar wilde ik werken! Het is een mooi vak, je kunt er heel veel uithalen en richting geven aan wat je zelf wil. En werken met mannen is ook leuk, ze zijn lekker direct.”

Impact met ambitie

Deze vrouwen zijn niet van plan de bouwplaats snel te verlaten. Shikal is nog bezig met haar opleiding en wil veel praktijkervaring opdoen, iets wat ze in haar studie een beetje mist: “Als je buiten loopt, dan ontdek je of de plannen realistisch zijn. Ik bereid me altijd goed voor, zodat ik duidelijk kan zijn over hoe de ontwerpers het bedoeld hebben en hoe het er in de praktijk uit moet komen te zien.” Robin ziet grote toekomst in duurzaamheid en circulair bouwen en Carolina wil zich specialiseren in de interactie tussen geotechniek en constructies. Virginie reist met haar man, die ook in de bouw zit, en hun kinderen de hele wereld rond, van project naar project. “Het bedrijf ondersteunt ons hierin enorm. Er is nog zoveel te doen.”

Met dank aan:
Ada Brain (VINCI)
Wendy Kniestedt (Croonwolter&dros)
Robin van den Brand (Mobilis)
Shikal Arif (Comol5)
Virginie Mialon (VINCI)
Audrey Vinnac (VINCI)
Carolina Lantinga (Comol5)
Andrea Baak (DIMCO)