Archeologisch booronderzoek in de buurt van de Lammebrug heeft geen harde bewijzen opgeleverd voor de aanwezigheid van de Spaanse schans Lammen. Dat is de conclusie van archeologisch adviesbureau RAAP dat het onderzoek uitvoerde in opdracht van het project RijnlandRoute. Archeoloog René Isarin van de RijnlandRoute: “Dat de Spaanse schans daar gelegen heeft, is zo goed als zeker. Eerder door RAAP uitgevoerd historische bronnenonderzoek is heel overtuigend. Boringen zijn zeker nuttig, maar hebben ook zo hun beperkingen. De zoektocht die begon met het initiatief van Leidenaar Sjaak van der Geijn in 2017 is dus nog niet ten einde.”
Uit het historische bronnenonderzoek blijkt dat er sprake is geweest van twee schansen. De Leidse schans lag tussen Zoeterwoude en Leiderdorp. Historische bronnen situeren de Spaanse schans zuidelijk van het huidige Lammenschansplein. De kans dat er nog resten van de Spaanse schans worden aangetroffen is klein. René Isarin: “De schans heeft er niet heel lang gelegen en je moet je afvragen welke sporen, structuren of voorwerpen je bij een dergelijke schans kunt verwachten. En wat ook en vooral meespeelt: de grond ter plaatse is sindsdien veelvuldig op de schop geweest. Alleen al de bouwkuip voor de bouw van de Lammebrug in 1911 was een flinke ontgraving. Daarbij heeft het zogenaamde Jagershuis er gestaan. Het is dus zoeken naar een speld in de hooiberg.”
Vervolgonderzoek
De provincie Zuid-Holland onderzoekt momenteel de mogelijkheden voor vervolgonderzoek, bijvoorbeeld door het graven van proefsleuven. Want het zou zonde zijn als door de verbreding van de Europaweg en de aanleg van de nieuwe Lammebrug mogelijk aanwezige resten van dit voor Leiden zo belangrijke fenomeen verloren zouden gaan. Isarin: “Archeologie is zeker bij grote projecten zoals de RijnlandRoute een kwestie van ‘beter voorkomen dan genezen. Hoe eerder je weet of je behoudenswaardige archeologische vindplaatsen in je plangebied hebt, hoe beter. Dan heb je de tijd om ze op te graven of netjes in de grond te laten zitten door archeologie sparend te bouwen, voordat de machines komen. Tijdens de realisatie geconfronteerd worden met een dergelijke vindplaats levert flinke vertraging en kosten op. En daar zit niemand op te wachten.”
Het onderzoek zou zich dan richten op de mogelijke aanwezigheid van de schans en de gelegerde soldaten. Isarin: “Voorwerpen vinden die gekoppeld kunnen worden aan de schans zou natuurlijk geweldig zijn, maar met duidelijke restanten van een gracht zijn we al heel blij. Net als bij het booronderzoek zullen we samen met Sjaak van der Geijn en zijn team trachten het publiek bij de opgraving te betrekken.”
Beeld Cornelis Joppenszoon
Zelfs al worden er straks geen resten meer aangetroffen, het is vrijwel zeker dat de schans er gelegen heeft. Isarin: “Daar is consensus over. Misschien is het daarom een idee om het beeld van Cornelis Joppenszoon met de hutspotketel dat nu bij Station Lammerschans staat, bij de nieuwe Lammebrug neer te zetten of bij de entree van het nieuwe Lammenschansplein. De verplaatsing van het beeldje zou een mooie afsluiting zijn van onze zoektocht. Het verhaal van het Leids ontzet kan daarmee verteld worden op de juiste plek.”
Behoud van cultureel erfgoed
De provincie Zuid-Holland is rijk aan archeologie, in de bodem en onder water bevinden zich zichtbare en onzichtbare resten die veel kunnen vertellen over hoe mensen vroeger leefden en werkten. Archeologie vertelt ons dus veel over onze geschiedenis. De provincie wil graag de vindplaatsen in het projectgebied van de RijnlandRoute in beeld brengen en waar nodig de archeologische vondsten veilig stellen, conserveren en behouden. Zo beschermen wij ons archeologisch erfgoed en maken het beleefbaar voor een groter publiek. De RijnlandRoute steunt, samen met verschillende fondsen, de zoektocht naar Schans Lammen.
Benieuwd naar de volledige rapporten? Neem contact met ons op via: info@rijnlandroute.nl dan sturen wij ze naar je op.
Geïnteresseerd in archeologie? Kom naar onze archeologiedag.
Laat een reactie achter