Er is een twee­de inscrip­tie COH II CR gevon­den op een eiken­hou­ten paal van de Romein­se weg, die langs de ir. G. Tjal­ma­weg (N206) is aan­ge­trof­fen bij arche­o­lo­gi­sche opgra­vin­gen voor de Rijn­land­Rou­te. Was het eer­ste exem­plaar al uniek te noe­men, de vondst van een twee­de en zelf­de - met een slag­stem­pel gemaak­te - inscrip­tie maakt het wel heel bijzonder.

Bou­wers Romein­se weg nu zeker

De als eer­ste gevon­den inscrip­tie was een heel goe­de en betrouw­ba­re aan­wij­zing voor wie de bou­wers van de Romein­se weg waren. Deze twee­de haalt alle twij­fels weg! COH II CR staat voor Cohors II Civi­um Roma­norum, het twee­de cohort van de Romein­se bur­gers. Dit was een gespe­ci­a­li­seer­de een­heid van het Romein­se leger van 500 man, die als aan­ne­mer fun­geer­de voor het uit­voe­ren van aller­lei bouw­werk­zaam­he­den. René Isa­rin, arche­o­loog voor de Rijn­land­Rou­te, is zeer enthou­si­ast over de twee­de inscrip­tie: “Eén is soms géén, zeg ik in deze situ­a­tie. Met het vin­den van deze twee­de inscrip­tie heb­ben we nu zeker­heid wie de Romein­se weg bij Val­ken­burg op een sys­te­ma­ti­sche manier bouw­den. Heel waar­de­vol.”

Romeinse inscriptie houten paal

Links, de inscrip­tie die in april vorig jaar werd aan­ge­trof­fen. Rechts, de inscrip­tie die afge­lo­pen week op een Romein­se paal is aan­ge­trof­fen. Hoe­wel min­der goed bewaard geble­ven - na 1895 jaar in de Val­ken­burg­se bodem - is dui­de­lijk dat ook op deze paal “COH II CR” staat.

Arche­o­lo­gisch onderzoek

De pro­vin­cie Zuid-Hol­land laat alle (ruim 480) opge­gra­ven palen gron­dig onder­zoe­ken. De arche­o­lo­gen van ADC Arche­o­pro­jec­ten, BIAX en vele vrij­wil­li­gers speu­ren naar kap­spo­ren, tel­len de jaar­rin­gen, stel­len hout­soort vast, recon­stru­e­ren hoe de palen wer­den ver­vaar­digd en pro­be­ren zelfs te ach­ter­ha­len waar de gebruik­te bomen van­daan kwa­men. Isa­rin: “zo weten we dat de bomen gekapt zijn rond 124 AD en dat dit eiken­hout uit ver­moe­de­lijk dezelf­de lading gebruikt is op ande­re plek­ken langs de Limes. Der­ge­lij­ke waar­ne­min­gen zijn een aan­wij­zing dat twee mil­len­nia gele­den al der­ge­lij­ke groot­scha­li­ge infra­struc­tu­re­le pro­jec­ten wer­den uit­ge­voerd en cen­traal, van­uit Rome, aan­ge­stuurd.”

Resul­ta­ten onderzoek

Later dit jaar wor­den de resul­ta­ten van het arche­o­lo­gisch onder­zoek naar de Romein­se weg en de even­eens aan­ge­trof­fen neder­zet­ting “Weerd­kam­pen” gepu­bli­ceerd. Zodra de inscrip­tie en ande­re vond­sten gecon­ser­veerd zijn, wor­den ze per­ma­nent ten­toon­ge­steld in het infor­ma­tie­cen­trum Rijn­land­Rou­te en in het Rijks­mu­se­um van Oud­he­den in Leiden.