Met haar opvallende witte stam is de berk een boom die iedereen kan herkennen. De witte schors maakt de berk geliefd voor tuin, park en straat. Ook bij wilde dieren is de boom populair. De berk heeft een hoge ecologische waarde, omdat er veel insecten op af komen en dat trekt weer vogels en andere dieren aan. Maar ook bijvoorbeeld, omdat er vaak paddenstoelen op en omheen groeien.
In Nederland zijn twee berkensoorten inheems. De Betula pendula, de ruwe berk. Ruw, omdat vooral oudere exemplaren onderaan de stam een grove schors met diepe, zwarte groeven hebben. Pendula verwijst naar de hangende twijgen. Daarnaast kennen we de Betula pubescens, dit is de zachte berk, met behaarde, jonge twijgen en bladeren die donsachtig aanvoelen. Binnen de RijnlandRoute hebben we vooral de zachte berk aangeplant. Langs de A44 zijn 1.615 stuks aangeplant als jong boompje (80 tot 150 cm hoog). En langs de A4/Hofvlietweg in de Oostvlietpolder zijn in het nieuwe Parkbos 210 zachte berken als ‘spil’ (150 tot 180 cm hoog) aangeplant.
Langs de Plesmanlaan is er voor een bijzondere berk gekozen, de Betula nigra. Deze zwarte berk is niet inheems, maar heeft een bijzonder uiterlijk. De bast bladdert sterk af en krult om. De jonge bomen hebben een witte stam met roze onderlaag. Later verkleurt de stam van zalmkleurig, naar roodbruin tot zwart. De zwarte berk is langs de Plesmanlaan als laanboom aangeplant (circa 3,5 m hoog bij aanplant), afgewisseld met abeel, moeraseik, iep en zilverlinde. Binnen Vlietland is de zachte berk als boomvormer (150 tot 180 cm hoog) aangeplant in een mix met zwarte els. In het bosvak langs het fietspad Wassenaar – Leiden, tegen de A44 aan, worden 36 berkenbomen aangeplant met bij aanplant een hoogte van 3,5 tot 4 meter.
Behalve de ecologische en esthetische waarde heeft de berk nog een hoop andere goede eigenschappen. De berk groeit het liefst in moerassige bodem, en stelt eigenlijk weinig eisen. Daardoor kan je de berk overal tegenkomen. De berk is een typische pionier, die als eerste verschijnt op braakliggend terrein en andere open plekken. Vandaar dat de berk baat heeft bij een witte schors die fel zonlicht kan afweren. Dit beschermt tegen verbranding. Berken zijn bovendien enorm winterhard. Het zijn dan ook de enige inheemse boomsoorten op Groenland en IJsland. Kortom, de berk is een bescheiden boom die onze waardering verdient.
