Voor de aanleg van de RijnlandRoute moeten veel kabels en leidingen verlegd worden. Dat is een enorme klus: het gaat om ongeveer 1.000 stuks, die bij elkaar tientallen kilometers lang zijn. Daar valt heel wat over te vertellen. In een serie verhalen komen diverse betrokken partijen aan het woord. Projectleider Ritesh Mohan en assistent-projectleider Anita Nolten, beiden werkzaam bij de provincie Zuid-Holland/RijnlandRoute, verrichten de aftrap.

Overal in Nederland liggen kabels en leidingen onder de grond. Onder straten en wegen, maar ook door weilanden en water heen. Denk aan telefoon- en internetkabels, elektra en gas- en waterleidingen en riolen, in allerlei soorten en maten. Voor een megaproject zoals de RijnlandRoute liggen ze soms in de weg. De kabels en leidingen mogen immers niet beschadigd raken door de werkzaamheden. Bovendien zijn ze het eigendom van andere partijen, zoals KPN, Liander, Dunea en Gasunie. Deze netbeheerders moeten er in de toekomst ook nog bij kunnen.

Er moeten dus zo’n 1.000 kabels en leidingen verlegd worden. Hoe doe je dat?

Anita: “Het begint met een lange en grondige voorbereiding. Daar zijn we al in 2014 mee gestart. Ingenieursbureau Sweco bracht in kaart wat er aan kabels en leidingen onder de grond lag in het gebied waar de RijnlandRoute moest komen. Dat bleken er heel wat te zijn.”

Ritesh: “Gelukkig worden kabels en leidingen in Nederland goed bijgehouden, bij het Kadaster. Toen we wisten waar alles lag, hebben we dat op het ontwerp van de RijnlandRoute gelegd. Dan zie je wat de raakvlakken en de knelpunten zijn. Welke kabels en leidingen kunnen blijven liggen, welke niet?”

Als je weet wat de knelpunten zijn, hoe los je die dan op?

Ritesh: “Of je past de route van de nieuwe weg aan, of je verlegt de kabels en leidingen. De kosten zijn daarbij belangrijk. Bijvoorbeeld: het aanpassen van de route op een bepaalde plek kost 150.000 euro, en het verleggen 600.000 euro. Dan is de kans groot dat je voor dat eerste kiest.”

Anita: “Maar er spelen ook andere zaken mee. Zoals het maatschappelijk belang, de ouderdom van de leidingen en de leveringsplicht die de netbeheerder heeft. Daarom zijn we al in een vroeg stadium in overleg gegaan met de netbeheerders. Zo kom je samen tot de beste oplossingen. Die leggen we dan vast in een overeenkomst.”

Wat staat er in die overeenkomst met de netbeheerders?

Anita: “Het is een globaal verleggingsplan. Daarin staat wat wanneer verlegd moet worden, en wat ongeveer de kosten zijn. Formeel is het geen opdracht van de provincie aan de netbeheerders, maar een verzoek.”

Ritesh: “Die overeenkomst vormt ook de basis voor de nadeelcompensatieregeling. De netbeheerders kunnen in veel gevallen een financiële vergoeding ontvangen voor de kosten die zij maken voor het verleggen. Op basis van de overeenkomst monitoren wij tijdens de werkzaamheden of alles gaat zoals is afgesproken. We geven hier belastinggeld aan uit. Het is belangrijk dat het goed besteed wordt.”

Dus de netbeheerders zorgen zelf voor het verleggen van hun kabels en leidingen?

Anita: “Inderdaad. Dat is ook logisch, want het is hun eigendom. Bovendien werken zij met vaste aannemers. Die zijn gecertificeerd om dit specialistische werk te doen.”

Hoe wordt het werk uitgevoerd?

Ritesh: “Er zijn twee smaken. Ten eerste het traditionele graafwerk, waarbij de straat wordt opengebroken. Ten tweede heb je de zogeheten sleufloze technieken. Voorbeelden daarvan zijn gestuurde boring, waarmee je in een boog onder de weg door boort, of persing. Daarbij pers je een buis van de ene naar de andere kant. En in weilanden kun je gebruik maken van U-vormige zinkers, waar je kabels en leidingen doorheen laat lopen. Bij de RijnlandRoute worden al deze methodes ingezet. Dat maakt het voor mij als expert enorm leuk en boeiend.”

Worden er overal op de RijnlandRoute kabels en leidingen verlegd?

Anita: “Ja, in alle drie de deelprojecten. Dus bij de Tjalmaweg en ook bij de Europaweg. En zelfs bij de A4/A44 en de Corbulotunnel. Je zou denken: in die polder waar de tunnel ligt kun je gewoon aan het werk. Maar mooi dat daar een hoofdtransportleiding van de Gasunie verlegd moest worden.”

Hoe voorkom je overlast voor omwonenden, bedrijven en weggebruikers?

Ritesh: “Bij dit soort projecten kun je overlast nooit tot nul reduceren. Maar je kunt het wel beperken. Wij sturen er bij de netbeheerders op aan dat ze werkzaamheden zoveel mogelijk tegelijk en gezamenlijk uitvoeren. Dan voorkom je dat er 10 graafmachines tegelijk een straat inrijden, of dat een straat meerdere keren open moet.”

Anita: “Daarnaast doen we veel aan informatie en communicatie, via bijvoorbeeld bewonersbrieven en bijeenkomsten. We leggen uit waarom het nodig is en proberen begrip te kweken. We luisteren ook naar bewoners. Bijvoorbeeld bij de Europaweg/Lammenschansplein. Daar hebben we tijdens boorwerkzaamheden een brug over een sloot geplaatst. Zo konden omwonenden tijdelijk makkelijker gebruikmaken van de parkeerplaats van het zwembad.”

Er zijn inmiddels al veel kabels en leidingen verlegd loopt het goed?

Ritesh: “Eigenlijk wel. Maar af en toe is er een kink in de kabel. Bijvoorbeeld als er een aanvullende eis vanuit een gemeente komt, zoals bij de N434. Daar waren we al aan het verleggen, maar toen werd besloten dat er een fietstunnel ingepast moest worden. Dan moet je opnieuw beginnen. Verder is er het gegeven van de seizoensinvloeden. Als het koud is, kun je de gasleiding niet afsluiten voor werkzaamheden. En in de zomer het water niet. En tijdens grote evenementen wil je telecomaansluitingen in stand houden, want dan wil iedereen bijvoorbeeld naar het EK Voetbal of de Olympische Spelen kijken.”

Anita: “Kinken in de kabel vangen we samen met de netbeheerders goed op. Met elkaar en met Sweco vormen we een goed team, vol ervaren mensen. We zijn goed op elkaar ingespeeld, overleggen vaak. Met zijn allen hebben we de wil om een mooi project neer te zetten, waarmee we uiteindelijk de bereikbaarheid van een groot gebied verbeteren.”

Wat vinden jullie het leukste aan het verleggingsproject?

Ritesh: “Het is lekker complex allemaal. Over de verleggingen bij de N434 en de Tjalmaweg kan ik een heel boek schrijven. Maar over de Europaweg wel drie boeken! Dat is een krap gebied, met veel bebouwing, veel werk aan de weg en een spaghetti aan kabels en leidingen. Heerlijk om daar in te duiken en mee te werken aan de beste oplossingen.”

Anita: “Voor het verleggen van kabels en leidingen ben je vaak jaren lang voorbereidingen aan het treffen. Dan is het mooi om uiteindelijk in zo’n oranje jas buiten bij de werkzaamheden te gaan kijken. Wat we jaren geleden op papier bedacht hebben, blijkt dan in de werkelijkheid te kloppen. Ik vind dat gewoon een feestje.”

Een kijkje achter de schermen

In aflevering 7 van de RijnlandRoute op Omroep West nemen we een kijkje bij ondergrondse boringen voor het verleggen van kabels en leidingen bij de Europaweg in Leiden. Bekijk het fragment hieronder. Wil je de volledige aflevering zien? Kijk dan op de pagina Omroep West.